SHBA- Njëqind ditë më parë, Amerika kryesoi një rend botëror që e kishte krijuar vetë. Ai rend ishte hartuar për të siguruar dominimin e SHBA-së në një sistem global që kishte ofruar prosperitet, stabilitet dhe siguri në rritje për dekada të tëra. Ekonomia amerikane ishte rikuperuar nga shkatërrimet e COVID-19 në mënyrë më efektive se çdo ekonomi tjetër, edhe nëse mjaftueshëm amerikanë nuk i kishin ndjerë ende përfitimet për të shpëtuar administratën në largim nga humbja zgjedhore.
Por SHBA-të po udhëheqnin ekonominë botërore në një rimëkëmbje të brishtë. Tani e gjithë kjo është në dyshim. Për mbështetësit e tij, Donald Trump i ka përdorur ato 100 ditë me mençuri. Sipas tyre, ai rend botëror i shumëlavdëruar e shkatërroi Amerikën dhe ai me të drejtë po kërkon hakmarrje korrigjuese. Ai i ka shpallur luftë tregtare pjesës më të madhe të botës. Në leximin e tij ekscentrik të ekonomisë, aleatët me të cilët Amerika ka tregtuar më ngushtë e kanë dëmtuar SHBA-në dhe duhet të ndreqin gabimin.
Rezultati i politikës së tij tarifore ishte një kolaps i menjëhershëm i besimit në monedhën dikur të plotfuqishme të Amerikës dhe në kompetencën e kujdestarëve të saj. Vetëm një kthesë e pjesshme e sikletshme shmangu një rënie vërtet katastrofike në tregjet e obligacioneve dhe gjithçka që mund të kishte pasuar për dollarin. Duke synuar kërcënimet fantazmë, thonë kritikët e tij, ky president në vend të kësaj i ka shpuar të dyja këmbët me një breshëri plumbash. Diplomacia e Trump dhe përdorimi i fuqisë amerikane kanë qenë po aq të pazakonta.
Ai duket se beson në një rend natyror të gjërave. Të fortët dominojnë. Të dobëtit e pranojnë fatin e tyre. Ai ka folur për marrjen e kontrollit të Groenlandës dhe Panamasë sikur të ishte fati i SHBA-së dhe për thithjen e Kanadasë si shteti i 51-të i Amerikës . Ai ka përqafuar narrativën e udhëheqësit të fortë rus, Vladimir Putin, për pushtimin e Ukrainës dhe në vend të kësaj ia ka fajësuar për luftën Presidentit Volodymyr Zelenskyy.
Trump i ka tmerruar aleatët
Ai u ka urdhëruar diplomatëve të tij të votojnë me Moskën në OKB dhe i ka tmerruar aleatët duke e ngacmuar publikisht udhëheqësin ukrainas në Zyrën Ovale , i ndihmuar dhe i nxitur nga nënpresidenti i tij JD Vance. Plani i paqes që ai ka ofruar është aq i njëanshëm sa mund të ishte shkruar në Kremlin. Ukrainasit thonë se ai propozon zhvatjen e një pjese të madhe të pasurisë së tyre minerale dhe kërkon dorëzimin e një pjese të madhe të tokës së marrë në aktin më të egër të agresionit në tokën evropiane që nga Lufta e Dytë Botërore.
Më gjerësisht, aleatëve u është vënë në dijeni se SHBA-të do të tërhiqen nga roli i tyre prej dekadash si garantues i sigurisë dhe prosperitetit ndërkombëtar, të paktën në Evropë. Ndërsa Amerika e vë veten në vend të parë, edhe kombet e tjera po nxiten të bëjnë të njëjtën gjë. Kritikët thonë se kjo do të çojë në një botë me kombe të fortifikuara që do të ngrenë mbrojtje në vend të dekadave të bashkëpunimit që promovojnë paqen dhe prosperitetin.
Kjo vetëm sa do të rrisë rrezikun e mosmarrëveshjeve dhe konflikteve. Ironikisht, Amerika është pasuruar dhe fuqizuar nga dekada të tëra të një rendi botëror që ata e quajnë Pax Americana, jo të varfëruar prej tij, por receta radikale e Trump tashmë po i kërcënon amerikanët me çmime në rritje dhe rafte bosh.
Amerika nën Donald Trump po hedh poshtë gjithashtu një nga mjetet e saj më të mëdha të fuqisë së butë jashtë vendit. Ajo ka çmontuar ndihmën amerikane, duke lënë shëndetin e dhjetëra miliona njerëzve në rrezik dhe një boshllëk që Kina mezi pret ta mbushë.
Gjithashtu, prestigjin dhe pozicionin e Amerikës në botë e dëmton sulmi shumë jo-amerikan i presidentit të saj ndaj demokracisë dhe lirisë në vend. Sulmet e tij ndaj gjyqtarëve, përdorimi i pushtetit ekzekutiv për të synuar rivalët dhe kritikët kudo që i gjen, në akademi, në media dhe në korporata e firma avokatie. Dhe pastaj është deportimi i tij jashtëgjyqësor i qytetarëve amerikanë ose "vendasve" siç i quan ai, në një gulag të Amerikës Qendrore të drejtuar nga një qeveri me një rekord të tmerrshëm të të drejtave të njeriut.
SHBA-të nuk janë më partnerë të besueshëm
Pretendimi i Amerikës për të ofruar lidership moral është njollosur nga kjo administratë. Nuk shihet më si një partner i besueshëm nga aleatët dhe ata po e deklarojnë këtë gjithnjë e më publikisht. Disa shpresojnë që Presidenti Trump do ta zbusë qasjen e tij, ndërsa politikat e tij hasin polemika dhe kërcënojnë popullaritetin e tij, siç ka bërë tashmë me tarifat.
Megjithatë, ai ka treguar një vendosmëri dhe radikalizëm më të madh sesa në mandatin e tij të parë në detyrë. Aleatët do të mbeten të angazhuar, duke shpresuar të moderojnë dhe ndikojnë në politikën e jashtme të këtij presidenti, por brenda njëqind ditësh, bota dhe Amerika kanë ndryshuar nën Donald Trump dhe në shumë mënyra në mënyrë të pakthyeshme./Sky News.
