AFRIKA- Në një fushë të re konfrontimi midis Turqisë dhe Izraelit, me fuqi të tjera rajonale që rreshtohen pas tyre, po shfaqet Briri i Afrikës, pas lëvizjes së B. Netanyahut për të njohur Somalilandin si të pavarur, i cili është shkëputur nga Somalia që nga viti 1991, por deri më tani nuk është njohur nga asnjë shtet.
Njohja e Somalilandit vjen në një kohë kur po shtohen informacionet se lëvizje të caktuara në rajon po bëhen me tolerancën, nëse jo me udhëzimin, e Emirateve të Bashkuara Arabe, të cilat kërkojnë të ruajnë një rol të fortë rajonal, gjë që shpesh bie ndesh jo vetëm me aspiratat e Turqisë, por edhe me ato të fqinjëve të saj, Arabisë Saudite.
Përpara se të njihnin Somalilandin, Emiratet e Bashkuara Arabe kishin investuar shumë në rajonin e shkëputur të Somalisë, duke mbajtur një bazë ushtarake në qytetin strategjikisht të rëndësishëm të Berberës në hyrje të Detit të Kuq, dhe kishin investuar gjithashtu në pasurinë minerale të rajonit.
Somalilandi, disa muaj më parë, u rikthye përsëri në lajme, pasi i ofroi lehtësira portuale Etiopisë, duke ia lëshuar një sipërfaqe të madhe portit të Berberës, i cili tani do të jetë e vetmja dalje në det për Etiopinë, e cila pas shkëputjes dhe fitimeve territoriale të Eritresë kishte mbetur një vend pa dalje në det.
Mediat e huaja shkruajnë se Somalilandi ka një pozicion strategjik kritik në hyrje të Detit të Kuq, përballë Jemenit, ku një tjetër luftë e hapur tashmë po zhvillohet në zona që nuk kontrollohen nga Huthët, midis forcave të mbështetura nga njëra anë nga Emiratet e Bashkuara Arabe dhe nga ana tjetër nga Arabia Saudite.
SHBA-të kanë një bazë të madhe në Xhibuti, por, duke mos dashur të përfshihen me Huthët, nuk kanë lejuar që ajo të përdoret për sulme kundër tyre nga forcat amerikane.
Izraeli, me vendimin e tij për të njohur Somalilandën, në thelb po "vendos këmbën" në Gjirin e Adenit, në hyrje të rrugës detare më kritike në botë, duke krijuar një përçarje serioze në botën islamike dhe arabe dhe një urë lidhëse kundër fuqive të tjera rajonale, siç është Turqia, e cila tashmë ka një prani të konsiderueshme në Somali, me funksionimin e një baze të madhe ushtarake, por edhe me sigurimin e marrëveshjeve për eksplorim në ZEE-në e vendit.
Duke vendosur këmbën në Somaliland, Izraeli vë në dukje lëvizjet e Iranit në rajon, balancon kontrollin e Egjiptit dhe Arabisë Saudite mbi Detin e Kuq, dhe tani ka një sistem paralajmërimi të hershëm për çdo kërcënim që buron nga Gjiri i Adenit dhe Deti i Kuq. Më e rëndësishmja, megjithatë, krijon një pengesë të fortë për depërtimin turk në këtë rajon kritik, si dhe në Afrikën Qendrore, përmes pranisë së Turqisë në Somali.
Që në fillim, me iniciativën e Turqisë dhe Egjiptit, pati mosmiratim për njohjen e Somalilandit, e cila u nënshkrua edhe nga Xhibuti, ndërsa vendet e tjera fqinje afrikane, si dhe Organizata e Bashkëpunimit Islamik, kundërshtuan iniciativën e Izraelit. Pavarësisht faktit se në vitin 2023 Turqia kishte festuar "ndërmjetësimin" e saj midis Somalisë dhe Etiopisë, Adis Abeba deri më tani ka shmangur marrjen e një qëndrimi, i cili interpretohet si rezultat i njëfarë mirëkuptimi me Izraelin, me qëllim ruajtjen e portit të Somalilandit dhe lëshimeve të tjera për Etiopinë, por edhe për të pasur bashkëpunim në sektorin e mbrojtjes.
Egjipti, i cili nuk dëshiron një pikë tjetër të nxehtë në rajonin e Detit të Kuq, gjë që do të ndikonte më tej në të ardhurat nga Kanali i Suezit dhe dëshiron të parandalojë ndërhyrjen e drejtpërdrejtë të Izraelit në çështjet arabe, po reagon gjithashtu për shkak të mosmarrëveshjes së tij me Etiopinë mbi Digën e Madhe të Rilindjes Etiopiane (GERD) në Nilin e Kaltër, e cila kërcënon të zhytë si Egjiptin ashtu edhe Sudanin në spektrin e mungesës së ujit. Dhe nuk do të donte ta shihte Izraelin të bëhej papritur një aleat i Etiopisë, duke prishur ekuilibrin në këtë rajon kritik.
Arabia Saudite gjithashtu e dënoi këtë veprim të Izraelit, por shmangu bashkimin e plotë me vendet e tjera, duke lëshuar deklaratën e vet.
Me njoftimin e njohjes së pavarësisë së Somalilandit, ky vend ishte vendi i parë arab ku u mbajtën demonstrata dhe ngjarje masive në favor të Izraelit, me 3.5 milionë banorët e tij që shprehën mirënjohjen e tyre ndaj vendit që "nxori" atdheun e tyre nga izolimi ndërkombëtar pas vitit 1991. Në të njëjtën kohë, Netanyahu beson se me këtë veprim ai po zgjeron hartën e vendeve të përfshira në Marrëveshjet e Abrahamit.
Edhe pse në Tel Aviv kishte shpresa se pala amerikane do të ushtrohej presion për të ndjekur shembullin, Presidenti Trump u shfaq veçanërisht hezitues, duke thënë se nuk do ta njihte këtë vend për momentin, për të cilin madje iu referua mjaft ashpër, duke pyetur veten se kush e di se çfarë është Somalilandi.
Në Turqi, pati përsëri histeri, pasi është vërtetuar se beteja për ndikim në rajonin më të gjerë nuk do të jetë pa një kundërshtar. Ish-Ministri i Jashtëm Ahmet Davutoglu, teoricien i politikës së jashtme i partisë në pushtet AKP dhe autor i librit "Thellësia Strategjike", deklaroi në mënyrë karakteristike, duke kapur ankthet e Ankarasë: "Me çdo lëvizje, Izraeli po përpiqet të krijojë një rend hegjemonik që shtrihet nga Deti Kaspik në Aden, nga Mesdheu Lindor në Gjirin Persik. Ky zhvillim gjithashtu zbulon qartë se të ashtuquajturat Marrëveshje të Abrahamit janë, në thelbin e tyre, një plan imperialist që synon copëtimin e mëtejshëm të botës islamike dhe Afrikës në copa gjithnjë e më të vogla. Të gjitha vendet dhe udhëheqësit që nuk veprojnë kundër kësaj do të mbajnë një përgjegjësi serioze historike...".
Turqia po e ndjek këtë konkurrencë rajonale me Izraelin, si dhe mesazhet e dërguara nga Emiratet e Bashkuara Arabe, me shqetësim ekstrem. Takimi trepalësh Greqi-Qipro-Izrael u pa si hapi i parë drejt një “aleance rrethimi” të Turqisë, ndërsa pritja e ngrohtë e udhëheqësit të Emirateve të Bashkuara Arabe, Mohammed bin Zayed në Nikosia, bashkëpunimi izraelito-Emirateve të Bashkuara Arabe në Sudan, ndërhyrjet e Izraelit në Siri dhe roli i Emirateve të Bashkuara Arabe në Libi, të gjitha bien në të njëjtën logjikë.
Sigurisht, reagimet e forta të Turqisë ndaj shkeljes së integritetit territorial të Somalisë përmes njohjes së Somalilandit nxjerrin në pah kontradiktën dhe hipokrizinë e madhe, pasi Turqia është i vetmi vend që ka njohur një regjim pushtues, atë të pseudoshtetit në Qipro, dhe po bën presion të fortë, duke e vendosur njohjen e tij ndërkombëtare si një përparësi kyçe të politikës së saj të jashtme.
