SHBA- Plani i paqes i hartuar nga Donald Trump nuk ekziston më... të paktën jo në formulimin e bërë publik ditët e fundit. Ka një të ri, me shumë pikëpyetje që do të duhet të zgjidhen me një takim ballë për ballë midis presidentit amerikan dhe Volodymyr Zelensky.
Ky është rezultati final i bisedimeve që u zhvilluan në Gjenevë mes delegacionit amerikan, të drejtuar nga sekretari i Shtetit Marco Rubio, atij të Kievit dhe përfaqësuesve evropianë. Një “kthesë” që do të duhet të përpunohet në detaje, por ka të ngjarë të sjellë një "jo" nga Moska.
Dokumenti i dakordësuar mbrëmë vonë në dhomat e Hotel Intercontinental dhe në selinë e misionit diplomatik amerikan në Gjenevë përbëhet vetëm nga 19 pika. Sidomos ka zhdukur elementin kryesor të përplasjes me Ukrainën: dorëzimin Rusisë të territoreve të pushtuara nga trupat e Putin. Emisarët e Zelenskyt, mes tyre besniku Yermak, i kanë bërë të ditur bashkëbiseduesve se ligji ukrainas do të kërkonte të paktën një referendum para se të pranohej ky “transferim” dhe se asnjë autoritet nuk do të mund të pranonte të nënshkruante një dokument “contra legem”.
Argumente që për disa orë të së dielës krijuan një tension shumë të lartë, në kufijtë e një përçarjeje. Në fund gjithçka u rikuperua dhe, siç shpjeguan përfaqësuesit e Kievit, "vërejtjet tona u dëgjuan dhe u morën parasysh". Dhe në fakt është zhdukur nga plani edhe tavani prej 600 mijë ushtarësh për ushtrinë ukrainase, përdorimin “e kufizuar” të aseteve ruse të ngrira dhe edhe raportin me NATO-n.
Me pak fjalë, një kuadër shumë i ndryshëm nga ai i mëparshmi, megjithëse anulimi i këtyre elementeve ishte vetëm një mënyrë për të shtyrë vendimin final që pritet të merret në një takim në Uashington midis Trump dhe Zelensky. Takimi nuk do të zhvillohet menjëherë, për të shmangur që reagimi i mundshëm i manjatit të përmbysë sërish tryezën.
Afati përfundimtar për të pranuar zgjidhjen, i caktuar nga Shtëpia e Bardhë për të enjten e ardhshme, pritet të shtyhet të paktën me një javë. Duhet marrë gjithashtu në konsideratë se si Ukraina, ashtu edhe SHBA-të janë angazhuar të diskutojnë me Evropën çështjet që prekin drejtpërdrejt Kontinentin e Vjetër. Mbi të gjitha, Bashkimi Evropian është përpjekur të mos e irritojë aleatin e saj amerikan, duke specifikuar se nuk ka asnjë "kundërplan", edhe pse faktet kanë treguar të kundërtën.
"A është vërtet e mundur – u shpreh dje presidenti amerikan me një nuancë optimizmi – që po bëhen përparime të mëdha në bisedimet e paqes midis Rusisë dhe Ukrainës??? Mos e beso deri sa ta shohësh, por mund të ndodhë diçka e mirë".
Nga ana tjetër, megjithatë, ndryshimet po e irritojnë tashmë Moskën. Putin, në një bisedë me presidentin turk Erdogan, ka konfirmuar se është i gatshëm për një zgjidhje diplomatike. Por Kremlini ka paralajmëruar se propozimet e BE-së janë të papranueshme: "Absolutisht jo konstruktive – paralajmëroi Yuri Ushakov, këshilltar për politikën e jashtme – dhe nuk janë të pranueshme për ne". Kësaj here, pas një telefonate me Uashingtonin, edhe lideri kinez Xi ka theksuar dëshirën që "të gjitha palët të vazhdojnë të ulin divergjencat e tyre dhe të arrijnë sa më shpejt një marrëveshje paqeje të drejtë, të qëndrueshme dhe detyruese për të zgjidhur këtë krizë në rrënjë".
Për Zelensky, çështja kryesore mbeten territoret: dorëzimi i tyre armikut "do të shkelte parimin e integritetit territorial dhe sovranitetit". Në krah të tij është rreshtuar BE-ja (me disa dallime radikale nga Hungaria dhe taktike nga Italia). Dje samiti i 27 liderëve, në kuadër të takimit me Unionin Afrikan në Angola, konfirmoi mbështetjen për Kievin. "Territori dhe sovraniteti i Ukrainës – tha Ursula von der Leyen – duhet të respektohen". "Çështjet – i bëri jehonë presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa – që lidhen drejtpërdrejt me BE-në, si sanksionet, zgjerimi apo asetet e bllokuara, kërkojnë përfshirjen tonë të plotë". Rruga që të çon drejt paqes, megjithatë, është ende e gjatë.
