FRANCË- Presidenti Emmanuel Macron tha se do të ishte i hapur ndaj idesë që një bankë e madhe franceze të blihej nga një rival i Bashkimit Europian, në mënyrë që kjo të nxiste integrimin më të thellë financiar që ai e sheh jetik për zhvillimin e ardhshëm të bllokut.
“Të sillesh si europian do të thotë të pranosh se ke nevojë për konsolidim me europianët e tjerë”, tha Macron në një intervistë me kryeredaktorin e Bloomberg, John Micklethwait, përpara fillimit të samitit të investimeve “Choose France”, të mbajtur në Versajë, pranë Parisit.
“Tani duhet të shqyrtojmë gjendjen dhe të mundësojmë qasjen e një tregu të përbashkët, e cila duhet të jetë shumë më efikase”.
Ndërsa Europa po mundohet të përshtatet me realitetin e ri të luftës ruse në Ukrainë dhe përkeqësimin e vazhdueshëm të sistemit tregtar global, Macron ka bërë përpjekje për të bindur ortakët e tjerë të BE-së, që të përqafojnë atë që ai e sheh si një program shndërrues reformash, për ta kthyer Bashkimin Europian në një bllok më të bashkuar dhe më të fuqishëm.
Vetëm duke u bërë më të zgjuar në lidhje me mbrojtjen e interesave tona, duke shkurtuar ligjet rregullatore brenda tregut të përbashkët dhe duke zhbllokuar fuqinë financiare të bllokut, argumenton Macron, BE-ja ka një shans që të përballet si një fuqi e pavarur, me Kinën dhe SHBA-në.
Franca deklaroi se ka tërhequr rreth 15 miliardë euro (16 miliardë dollarë) investime të reja të huaja, duke nxjerrë në pah edhe ndryshimet që nga koha e paraardhësit të Macron, Francois Hollande, i cili kishte deklaruar se financat ishin armiku i vendit.
Macron është përpjekur të tregojë se vizioni i tij është më tepër sesa retorikë.
“Ne kemi kapërcyer një hendek dhe tani kryesojmë në Europë për tërheqjen e investimeve të huaja”, tha Macron, pasi e kaloi mëngjesin duke biseduar me përfaqësuesit e kompanisë Microsoft, për planin e zgjerimit të saj në Francë.
Sidoqoftë, propozimet e tij kanë hasur me kundërshtime të ashpra nga Gjermania dhe aleatët e saj tradicionalë, të cilët ngurrojnë që të lidhin detyrimet e tyre financiare me pjesën tjetër të BE-së dhe janë nervozë për idenë e përqafimit të kapitalizmit à la française.
“Ne duhet të ndryshojmë rrënjësisht modelin tonë”, tha Macron.
Sipas udhëheqësit francez, dështimi për ta bërë këtë, do ta çonte Europën në një rrugë drejt rënies ekonomike afatgjatë dhe uljes së rëndësisë së saj.
Ai përshkruan një të ardhme të mundshme mjaft të zymtë, me rënie industriale, rënie të produktivitetit dhe fryrjen e borxheve publike që janë bërë gjithnjë e më të rënda, për shkak të barrës që sjell shteti i mirëqenies sociale dhe plakja e popullsisë.
Në zemër të planit të Macron-it, është ideja e çlirimit të fuqisë financiare të ndrydhur të Europës, me synimin për të nxitur një valë të re investimesh, për të përmirësuar ekonominë e bllokut, për të përshpejtuar rritjen, për të nxitur risinë dhe për të forcuar ushtrinë e kontinentit, përballë kërcënimit rus.
“Ne kemi zgjedhur Francën. Është një qendër shumë, shumë e rëndësishme për ne këtu në kontinent”, tha David Solomon, shefi ekzekutiv i Goldman Sachs Group Inc. në një intervistë televizive me Jonathan Ferro të Bloomberg, në Versajë.
“Unë do të shtoja edhe se njerëzve tanë u pëlqen shumë të jetojnë këtu”, tha ai.
Franca është shtëpia e disa prej bankave më të mëdha në Eurozonë, duke përfshirë BNP Paribas, me një bilanc prej 2.7 trilionë eurosh, që rivalizon PBB-në e disa shteteve të rëndësishme.
Banka është quajtur “JPMorgan Chase e Europës”, edhe pse vlera e saj në treg prej 80 miliardë eurosh, është ende e vogël në krahasim me bankat më të mëdha amerikane.
Macron tha se paaftësia e bankës BNP për të kryer bashkime ndërkufitare, ngre “disa çështje”.
“Ne kemi nevojë për konsolidim”, tha Macron, në mënyrë që BNP-ja të mund të blejë konkurrentë më të vegjël. I pyetur nëse do ta shihte të pranueshme gjithashtu që rivalët europianë të blejnë një huadhënës francez si Societe Generale, ai tha: “Po, sigurisht”.
Aksionet e Bankës Societe Generale u rritën me 3.1% së fundmi, ndërsa ato të Bankës Credit Agricole u rritën me 0.6%. Aksionet e BNP-së ranë paksa me 0.4%.
Një arsye për këtë problem lidhet me krizën financiare të viteve 2007-2008, kur qeveritë europiane duhej të ndërhynin dhe të shpëtonin bankat e tyre vendase, duke përçarë si pasojë tregun europian.
Udhëheqësit kanë bërë disa përparime në krijimin e lidhjeve më të ngushta si përgjigje ndaj krizës së mëvonshme të borxhit sovran, duke ia dorëzuar përgjegjësinë e mbikëqyrjes Bankës Qendrore Europiane dhe duke krijuar një autoritet të përbashkët për zgjidhjen e problemeve të huadhënësve të dështuar.
Por mungon i ashtuquajturi “bashkim bankar i Europës”, pra sigurimi i përbashkët i depozitave. Gjermania dhe shtetet e tjera europiane që ndajnë të njëjtin mendim me të, kanë bllokuar përpjekjet për të ecur përpara në këtë drejtim, duke argumentuar se kursimtarët në vendin e tyre, nuk duhet të ndëshkohen për humbjet në bankat në vendet e tjera.
Bankierët shpesh thonë se kjo pengon bashkimet ndërkufitare bankare në bllok, sepse fondet në një shtet, nuk konsiderohen të jenë aq të sigurta sa ato në një shtet tjetër.
Ekziston edhe problemi themelor europian, që shtetet anëtare nuk duan që kampionët e tyre kombëtarë të blihen nga rivalë më të mëdhenj, edhe nëse kjo do të forconte muskujt e ekonomisë europiane në tërësi.
“Është një botë krejtësisht e re dhe ne kemi nevojë për këtë model të ri biznesi për europianët”, tha Macron për Bloomberg.
Udhëheqësi francez përcaktoi kuadrin gjeopolitik të idesë së tij, në një fjalim në Universitetin e Sorbonës në Paris, muajin e kaluar, ku argumentoi se bota po përballet me “një moment jetik” dhe se BE-ja duhet të veprojë urgjentisht për të mos mbetur mbrapa.
Ai tha se BE-ja duhet të jetë më pak naive në lidhje me miratimin e masave proteksioniste kur kërcënohen interesat e saj, sepse as Kina dhe as SHBA-ja, nuk po respektojnë më rregullat e Organizatës Botërore të Tregtisë.
Përveç kësaj, buxheti i BE-së duhet të rritet me 1 trilion euro për të shoqëruar rritjen e investimeve private, duke krijuar një treg të përbashkët për produktet financiare dhe kursimet.
“Ne kemi nevojë për shumë më tepër investime mbështetur në buxhetin e përbashkët, – tha Macron. – Kemi nevojë për 1 trilion më shumë”.
Macron u njoh si reformator që kur erdhi në pushtet në Francë shtatë vite më parë.
Ai rindërtoi besueshmërinë franceze në fillim të mandatit, duke ndërmarrë hapa për ta sjellë deficitin buxhetor brenda kufijve të BE-së dhe duke nxitur reforma pro-biznesit, që ishin të ngjashme me përpjekjet e Gjermanisë për të dalë nga kriza nga fillimi i viteve 2000.
Këto reforma kanë sjellë përfitime, duke ndihmuar në ngjitjen e Francës në krye të renditjes për tërheqjen e projekteve të mëdha të investimit.
Ndërthurur me uljen e taksave për bizneset dhe reformat e fuqisë punëtore për ta bërë më të lehtë punësimin dhe shkarkimin nga puna, kjo e çoi papunësinë afër niveleve më të ulëta të 40 viteve dhe e ngriti normën e rritjes ekonomike të Francës, më shumë se norma e homologëve të saj europianë.
Por “makronomia” po përballet me rreziqe tani që ekonomia franceze po përpiqet të rimëkëmbet nga kriza e inflacionit dhe shkalla e papunësisë ka ndaluar rënien, duke qëndruar në një nivel shumë më të lartë sesa synimi i vendosur nga Macron për punësim të plotë.
Presidenti po përpiqet të frenojë deficitin buxhetor dhe borxhi është në një trajektore rritjeje. Kjo gjendje e bën më urgjente thirrjen e tij.
Vizioni i madh i Macron-it bie ndesh me kompleksitetin e kuadrit ekonomik të Europës, jo vetëm në fushën e energjisë.
TotalEnergies SE, një tjetër kompani franceze me potencial për t’u bërë kampione europiane, po paralajmëron se do të zhvendosë në Nju Jork listimin e saj kryesor, duke përmendur si arsye rregulloren e rreptë klimatike në Europë.
Shefi i kompanisë, Patrick Pouyanne, thotë se kjo rregullore europiane kufizon qasjen në kapital dhe ul vlerën e kompanisë.
Sipas llogaritjeve të Bloomberg, kapitalizimi i tregut prej 165 miliardë eurosh i kompanisë TotalEnergies SE do të ishte 40% më i madh nëse fitimet e saj do të vlerësoheshin në të njëjtën bazë si rivalët amerikanë, si Exxon Mobil Corp.
Macron tha se nuk do të ishte i lumtur nëse Pouyanne do të vendoste që përfundimisht të zhvendoste listimin e aksioneve kryesore të kompanisë. “Dhe do të isha shumë i befasuar, – shtoi ai. – Rregullorja e SHBA-së për sa u përket ndryshimeve klimatike, duhet të jetë më serioze dhe të përshtatet me ato europiane”.
Bankat dhe financa janë në thelb të vizionit të Macron-it
Ndërsa bankat e tjera europiane mbyllën bizneset për të kursyer kostot ose kapitalin, BNP Paribas ndërhyri për të plotësuar mangësitë.
Veçanërisht në tregtimin e aksioneve, huadhënësi francez krenohet se është firma e fundit në Bashkimin Europian që operon një biznes kryesor brokerimi.
BNP Paribas u bë një kandidat i qartë për blerjen e bankave në të gjithë Europën kur zhbllokoi me miliarda euro me shitjen në kohën e duhur të një njësie në SHBA, në fillim të vitit të kaluar.
Megjithatë, drejtuesit e bankës franceze nuk lidhën marrëveshje të mëdha dhe në vend të kësaj, e përdorën kapitalin për të blerë aksione, për të investuar në biznesin e bankës dhe për të bërë të ashtuquajtura “blerje të vogla strategjike”.
Huadhënësi francez tashmë ka degë në vende të tjera europiane, veçanërisht në Gjermani dhe Itali. Përvetësimi i konkurrentëve në ato tregje do ta lejonte bankën të rritej më tej, por vjelja e fryteve të këtyre marrëveshjeve pa dyshim që do të ishte gjithashtu e vështirë, për shkak të kufizimeve të vendosura në shkurtimin e vendeve të punës.
Bankat e mëdha që zgjerohen edhe më tepër, sjellin gjithashtu një sërë ndërlikimesh rregullatore. BNP Paribas mund të përballet me shtesa të larta kapitali, si rezultat i rreziqeve më të mëdha që mund të vijnë, në rast se bilanci i saj do të rritej ose do të bëhej më i ndërlikuar.
Macron argumentoi se Europa nuk duhet të zbatojë standarde më të ashpra të kapitalit përpara SHBA-së, sepse kjo u jep bankave amerikane përparësi konkurruese.
“Përderisa nuk zbatohet nga konkurrentët amerikanë, nuk duhet të zbatohet as nga konkurrentët europianë, – tha ai. – Kjo shkurajon ndërmarrjen e rrezikut, sepse këto rregullore i pengojnë bankat tona të investojnë në kapital, që është pikërisht ajo çfarë nevojitet”.
Një pengesë kryesore për ambiciet e Macron-it për Europën është fqinji i Francës përtej Rinit.
Gjatë mandatit të parë të Macron-it, kur kancelare ishte Angela Merkel, Macron i bindi gjermanët që të ndiqnin politika më tradicionale të stilit francez, ku shteti luan një rol më të madh në ekonomi.
Në vitin 2018, dy vendet filluan nismat për të mbështetur sektorët kryesorë, duke përfshirë bateritë elektrike dhe hidrogjenin. Kur goditi Covid-19, rregullat për ndihmën shtetërore u pezulluan dhe programi i gjerë i lehtësimit sasior i BQE-së, u dha qeverive hapësirën për të miratuar atë që Macron e quajti një qasje “çfarëdo që të jetë e nevojshme” ndaj shpenzimeve publike.
Më e rëndësishmja, Merkel më në fund pranoi një propozim të gjatë francez, për të nisur një program masiv të borxhit të përbashkët, për të investuar në një rimëkëmbje afatgjatë ekonomike.
Shumë europianë e përshëndetën marrëveshjen e vitit 2020 si një vendim përparimtar që i dha fund tabusë gjermane mbi financimin e përbashkët.
Por Olaf Scholz si kancelar nuk ka pranuar të bisedojë për një raund tjetër të emetimit të përbashkët të bonove, në mënyrë që të ndërtohen aftësitë ushtarake të Europës, dhe mungesa e mirëkuptimit midis udhëheqësve kryesorë të Europës ka rritur hendekun politik midis vendeve të tyre.
Ministri gjerman i Financave Christian Lindner, muajin e kaluar tha për Bloomberg në Uashington, se për të ka më shumë kuptim ekonomik që vendet e BE-së të mbeten përgjegjëse për buxhetet e tyre.
Macron beson se ndërsa trysnia ekonomike dhe gjeopolitike mbi Europën do të vazhdojë të rritet, gjermanët do të kuptojnë se është në interesin e tyre të bashkohen me këtë nismë.
“Interesi i ekonomisë gjermane përputhet plotësisht me interesin e ekonomisë franceze, që nënkupton krijimin e vendeve të punës, krijimin e vlerave dhe mbrojtjen e bizneseve dhe njerëzve tuaj, kur ata sulmohen nga masa të padrejta.
Dhe është normale, kjo është pjesë e biznesit”, tha ai. “Për mua është thjesht diçka e vetëkuptueshme”.
