Izraeli ka ndërmarrë një ofensivë të befasishme dhe të koordinuar ndaj Iranit gjatë natës, duke shënuar një nga operacionet më të guximshme dhe më të sofistikuara të dekadës. Sipas burimeve të sigurisë, sulmet janë përqendruar në rreth 100 objektiva strategjikë, përfshirë qendra të rëndësishme ushtarake dhe objekte të ndjeshme të programit bërthamor iranian, mes tyre edhe impianti i Natanzit. Mes objektivave të shënjestruar ka pasur dhe figura kyçe të komandës ushtarake iraniane, të cilat raportohen të jenë eliminuar.
I ashtuquajturi “Operacioni Ngritja e Luanit” nuk ishte një sulm i improvizuar: planifikimi ka zgjatur me vite, duke përfshirë bashkëpunimin e ngushtë të Forcave të Mbrojtjes të Izraelit, shërbimit sekret Mossad dhe sektorëve të avancuar të teknologjisë ushtarake. Burime të inteligjencës kanë bërë të ditur se para sulmit ajror, njësi speciale izraelite kishin depërtuar brenda territorit iranian për të sabotuar sistemet mbrojtëse. Këto trupa besohet se kanë instaluar pajisje të sofistikuara pranë sistemeve raketore Tokë-Ajër, duke i bërë ato jofunksionale në momentin e goditjes ajrore.
Operacioni ajror përfshiu afro 200 avionë luftarakë, të cilët, të mbrojtur nga konfuzioni i krijuar në terren, fluturuan në thellësi të hapësirës iraniane dhe lëshuan një seri goditjesh të përqendruara. Paralelisht, automjete të ngarkuara me eksplozivë dhe dronë të armatosur, të infiltruar më herët brenda Iranit, u aktivizuan për të krijuar pengesa dhe për të shpërqendruar mbrojtjen ajrore.
Kryeministri Benjamin Netanyahu deklaroi se ky operacion kishte për qëllim të godiste “zemrën e infrastrukturës bërthamore të Iranit”, duke nënvizuar se kjo ishte një lëvizje parandaluese për të neutralizuar një kërcënim ekzistencial ndaj sigurisë së Izraelit.
Sipas komenteve paraprake, sulmi përfaqëson një kapërcim në mënyrën se si luftërat moderne mund të zhvillohen: me një ndërthurje të teknologjisë, infiltrimit dhe goditjeve kirurgjikale, larg skenarëve tradicionalë të konfrontimit të drejtpërdrejtë.
Sipas burimeve nga mediat shtetërore iraniane, sulmi i natës së kaluar ka rezultuar në vrasjen e figurave më të larta të strukturës ushtarake iraniane, përfshirë shefin e shtabit të përgjithshëm të forcave të armatosura, gjeneralin Mohammad Bagheri, si dhe komandantin e Gardës Revolucionare, Hossein Salami. Humbja e këtyre dy figurave kyçe konsiderohet një tronditje e thellë për strukturën komanduese të Iranit.
Ky operacion masiv përfaqëson goditjen më të rëndë ndaj Iranit që nga përplasjet e përgjakshme me Irakun në vitet 1980 dhe ka rritur ndjeshëm rrezikun për një përshkallëzim të gjerë ushtarak mes dy armiqve të vjetër. Kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu deklaroi se operacionet ushtarake nuk kanë përfunduar dhe “do të vazhdojnë për aq kohë sa të jetë e nevojshme”.
Ndërkohë, sulme të reja janë raportuar në qytete të tjera strategjike si Shiraz, Kermanshah dhe Tabriz, duke lënë të kuptohet se ofensiva po zgjerohet dhe nuk është e kufizuar vetëm në kryeqytetin Teheran.
Analistët e sigurisë paralajmërojnë se Izraeli zotëron kapacitete për sulme të tjera edhe më të thella dhe më të sofistikuara. Ata theksojnë se zhvillimet e ardhshme mund të jenë përcaktuese për rendin e ri të sigurisë në Lindjen e Mesme, duke e pozicionuar këtë operacion si një pikë kthese historike në rajon.
Izraeli duket se ka ekzekutuar një nga ndërhyrjet më të sofistikuara kundër një shteti armik në historinë moderne, duke neutralizuar pothuajse në tërësi mbrojtjen ajrore iraniane përpara se të fillonte ofensiva ajrore. Operacioni, i njohur si “Ngritja e Luanit”, ishte fryt i një përgatitjeje shumëvjeçare, ku bashkëpunuan ngushtë Forcat e Mbrojtjes së Izraelit (IDF), shërbimi sekret Mossad dhe industria ushtarake e vendit.
Sipas një burimi të lartë të sigurisë për Israel National News, infiltrimi i brendshëm luajti rol vendimtar. Njësi të specializuara të Mossadit kishin depërtuar në thellësi të territorit iranian për të çaktivizuar sistemet raketore tokë-ajër që mund të pengonin sulmin ajror. Këto trupa përdorën teknologji të avancuar, e mundësuar nga sektori ushtarak izraelit, për të sabotuar sistemet e radarëve dhe lëshuesit e raketave që mbrojnë zonat strategjike të Iranit.
Mjeti i sabotimit nuk ishin vetëm komandot në terren. Automjete civile të mbushura me eksplozivë, të shpërndara më parë në qytete të ndryshme iraniane, shpërthyen në të njëjtën kohë me fillimin e sulmit, duke krijuar konfuzion dhe dëmtuar rrjetin e mbrojtjes ajrore. Një bazë sekrete dronësh, e ngritur më parë në qendër të Iranit, u aktivizua për të goditur objektiva kyçe pranë kryeqytetit, përfshirë bazën ushtarake të Esfajabadit.
Sipas IDF, operacioni përfshiu përdorimin e më shumë se 330 municioneve të ndryshme në fazën e parë të bombardimeve ajrore. Shkatërrimi i dhjetëra radarëve dhe lëshuesve të raketave tokë-ajër bëri të mundur që avionët izraelitë të depërtonin thellë në territorin iranian dhe të godisnin me saktësi objekte bërthamore në Natanz, Khondab dhe Khorramabad. Shpërthime u raportuan në qytete të mëdha si Teherani, Bandar Abbasi dhe Kermanshah.
Por operacioni nuk kaloi pa pasoja për civilët. Udhëheqësi suprem iranian, Ali Khamenei, akuzoi Izraelin për sulme ndaj zonave të banuara, duke theksuar se ndërtesa banimi në Teheran ishin goditur dhe se mes viktimave kishte gra dhe fëmijë.
Megjithë dëmet e shkaktuara, zyrtarët ushtarakë izraelitë paralajmërojnë se operacioni nuk ka përfunduar. Vlerësimi i dëmeve është ende në proces, ndërsa shtojnë se objektivat përfshijnë edhe kapacitetet e raketave balistike që mund të kërcënojnë Izraelin në të ardhmen e afërt.
Izraeli ka goditur me saktësi kirurgjikale zemrën e komandës ushtarake iraniane, duke e kthyer operacionin e tij të gjerë ajror jo vetëm në një ofensivë mbi objektivat bërthamore, por edhe në një eliminim të drejtpërdrejtë të udhëheqjes ushtarake të Republikës Islamike. Mediat iraniane konfirmuan se komandanti më i lartë i ushtrisë iraniane, Mohammad Bagheri, si dhe kreu i Gardës Revolucionare Islamike (IRGC), gjeneralmajor Hossein Salami, u vranë gjatë sulmeve. Pas vdekjes së këtij të fundit, udhëheqësi suprem, Ayatollah Ali Khamenei, emëroi menjëherë gjeneralin Ahmad Vahidi si komandant të ri të Gardës.
Një tjetër goditje e rëndë për komandën iraniane ishte eliminimi i gjeneralmajor Amirali Hajizadeh, kreut të forcave ajrore të IRGC-së, i cili sipas burimeve izraelite u vra gjatë një mbledhjeje në një seli të blinduar nëntokësore. Agjencia gjysmëzyrtare Tasnim raportoi gjithashtu vrasjen e gjashtë shkencëtarëve bërthamorë iranianë. Këto vrasje janë konsideruar rezultat i një bashkëpunimi të ngushtë ndërmjet inteligjencës izraelite dhe ushtrisë, e cila ka punuar për vite të tëra për të mbledhur informacion mbi figurat kyçe të programit ushtarak dhe bërthamor të Iranit.
Sipas ekspertëve ushtarakë, qëllimi i operacionit nuk ishte vetëm të shkatërrohej infrastruktura e pasurimit bërthamor, por të shkundej rrënjësisht aftësia e Iranit për të reaguar në mënyrë të organizuar. “Ky ishte një mesazh i qartë – jo vetëm për Teheranin, por për të gjithë rajonin – se Izraeli ka aftësinë të godasë jo vetëm strukturat, por edhe qendrën nervore të sistemit ushtarak iranian,” tha Matthew Savill nga Instituti Mbretëror i Shërbimeve të Bashkuara.
Ekspertja e sigurisë në Lindjen e Mesme, Dr. Burcu Ozcelik, theksoi se sulmi ka hapur një fazë të re në marrëdhëniet izraelito-iraniane. Ajo e cilësoi operacionin si një përshkallëzim të pashembullt që ka potencialin të rishkruajë ekuilibrin strategjik të rajonit: “Izraeli goditi drejt në qendrën e gravitetit të Iranit – komandën dhe kontrollin. Kjo nuk është thjesht një disfatë ushtarake për Teheranin, por një poshtërim i thellë simbolik dhe politik.”
Megjithëse Irani premtoi hakmarrje, kapaciteti i tij për të ndërmarrë një kundërpërgjigje të koordinuar mbetet i paqartë. Disa burime sugjeruan se rreth 100 dronë u nisën drejt Izraelit në shenjë hakmarrjeje, por autoritetet iraniane e mohuan këtë, duke paralajmëruar se “përgjigjja e vërtetë do të vijë së shpejti.”
Ndërkohë, pasojat ekonomike nuk vonuan. Tregjet globale reaguan me shqetësim: çmimet e naftës u rritën me 12%, ndërsa aksionet ranë. Ekspertët paralajmërojnë se nëse tensionet vazhdojnë të përshkallëzohen, prodhimi iranian i naftës mund të ndikohet rëndë, duke goditur edhe më shumë një ekonomi tashmë të brishtë.
Këto zhvillime ndodhin në një kohë kur bisedimet bërthamore mes Iranit dhe SHBA-së po përjetonin një moment delikat. Para sulmit, zyrtarët amerikanë kishin sinjalizuar një afrimi me Teheranin, diçka që, sipas disa analistëve, e shtyu Izraelin të veprojë përpara çdo marrëveshjeje që mund të shihte një zbutje të presionit mbi Iranin.
Presidenti amerikan Donald Trump e mbështeti qartë ofensivën, duke deklaruar se Irani e solli këtë mbi vete duke refuzuar ofertat për një marrëveshje të re dhe duke paralajmëruar se sulmet e ardhshme izraelite “do të jenë edhe më të ashpra”. Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, konfirmoi se Izraeli ka vepruar në mënyrë të pavarur në këtë operacion të përmasave historike.
